Nieuws Kenniscentrum 13 februari 2021 2 minuten

Gedachten over ‘Klassen’

De HUMAN-documentaireserie Klassen liet ons zien hoe onrechtvaardig ons onderwijssysteem kan zijn. Klassen liet ons hopen dat deze fantastische kinderen met 500% inzet en talent misschien toch kunnen compenseren voor een tegenwerkend systeem om zo een uitzondering te worden. Maar het liet ons ook nadenken over de (on)eerlijkheid van dat systeem.

In nabesprekingen viel iets op. Waar iedereen het eens lijkt te zijn over de ernst van kansenongelijkheid en de noodzaak om hier iets aan te doen, ziet ook iedereen een ander probleem en bijbehorende oplossing. Vroege selectie, talige eindtoetsen, ongelijke leerkrachtverwachtingen, segregatie, onderwijskwaliteit, lerarentekort… Maar ongelijkheid is complex, hardnekkig en diepgeworteld in bredere maatschappelijke ongelijkheden op basis van o.a. klasse en ras, hetgeen in de serie niet altijd zichtbaar wordt. Vroege selectie, lerarentekorten en de coronacrisis versterken dit niet alleen, maar leggen ook vooral bestaande ongelijkheden bloot. Latere (en minder rigide) selectie en aanpak van het lerarentekort zijn hard nodig, en liever gisteren dan vandaag. Maar laten we niet denken dat we klaar zijn wanneer de druk in groep 8 afneemt. Er is een reden dat Yunuscan, Vera, Anyssa en Gianny veel meer risico lopen op onderadvisering dan Viggo of Evy. Een reden dat De Vijf Sterren probeert witte ouders te werven en behagen. En een reden dat we kinderen feliciteren met hun vwo-advies.

En die redenen zijn niet iets wat buiten ons staat: het systeem zijn wij samen. De ongelijkheid doorbreken vraagt ons allemaal om kritisch te kijken naar wat wij (on)bewust doen om deze situatie in stand te houden of te versterken, en wat we zouden kunnen veranderen. Want complexe en hardnekkige ongelijkheid is niet opgelost met een lieve juf of een beleidswijziging, maar vraagt om een oplossing die net zo complex en hardnekkig is, en waarbij we zelf niet buiten spel kunnen blijven.

Over de auteur

Nina Hosseini doet promotieonderzoek naar opleidingsonderwijs dat bijdraagt aan het verminderen van kansenongelijkheid. Reageren of meer weten? Aarzel dan niet om contact op te nemen (n.hosseini@ipabo.nl).