Link naar de les op de website van Volgens Bartjens.

Vragen met als doel de hele les en de video’s in samenhang te doordenken:

Vooraf:

• Hoe kun je zonder grote wijzer toch inschatten hoe laat het is op een analoge klok?
• Waarom is het waardevol voor leerlingen om te leren klokkijken met alleen de kleine wijzer?
• Lees het lesplan. Waar ben je nieuwsgierig naar als je straks de video’s van deze les gaat bekijken?
• Welke voorkennis ten aanzien van klokkijken hebben de leerlingen nodig om te kunnen starten met deze activiteit?

Tijdens het bekijken van de video’s:

Video 1 (groep 3): Leerkracht Marieke vertelt het verhaal

• De leerkracht vertelt het verhaal over koksmaatje Joris. Er komen veel spontane reacties uit de groep. Hoe denk je dat dit komt?
• Welke voorkennis wordt zichtbaar?
• Hoe reageert de leerkracht op de opmerkingen van de leerlingen?

Video 2 (groep 3): Een oplossing zoeken. Volgens Tycho is het kwart over 11

• Wat doet de leerkracht om ervoor te zorgen dat de leerlingen begrijpen wat het probleem van Joris is?
• Met welke ideeën komen de leerlingen, en wat zeggen deze over hun begrip van de analoge klok?
• Op tijdstip 10.00 start een gesprek met Tycho. Welke redeneringen maakt hij? Wat doet de leerkracht om zijn redeneringen zichtbaar en bespreekbaar te maken voor andere leerlingen?

Video 3 (groep 3): Wijzers tekenen

Video 4 (groep 3): Een echte klok

• Op welke manier wordt zichtbaar dat de leerlingen het concept van de kleine wijzer beheersen tijdens het tekenen van de tijdstippen?
• Op welke manier bevordert de leerkracht interactie en gezamenlijke denkactiviteit tijdens het klassengesprek?

Video 1 tot en met 4 (groep 5)

• Welke aanpassingen zie je in de manier waarop de leerkracht het verhaal vertelt in groep 5 ten opzichte van groep 3, en waarom zou zij dat doen?
• Hoe verschillen de opdrachten tussen groep 3 en groep 5, en wat zegt dit over het verwachte denkniveau?
• Wat valt op aan de manier waarop leerlingen in groep 5 redeneren over de klok in vergelijking met groep 3?

Als je deze les zelf wilt geven:

• Hoe heeft de leerkracht zich waarschijnlijk op de les voorbereid?
• Wat zou je daarvan willen overnemen en wat zou je anders doen?
• Wat zijn de leerdoelen voor jezelf?

Verdere theoretische verdieping:

Vaktaal:

Om de les goed te analyseren, is vaktaal essentieel. Leg in je eigen woorden uit hoe de onderstaande vaktaalwoorden in de les naar voren komen. Welke nieuwe inzichten heb je gekregen ten aanzien van deze woorden? De lijst is niet uitputtend; voeg zelf andere relevante begrippen toe die je kunt gebruiken om de les te analyseren.

• Analoog
• Context
• Digitaal
• Grootheid
• Maatverfijning
• Meetnauwkeurigheid
• Standaardmaat
• …

Literatuursuggesties:

In de video-opnames heb je kunnen zien hoe je kinderen kunt uitdagen om te ontdekken hoe ze met alleen de urenwijzer globaal de tijd kunnen aflezen. Meer hierover lees je in hoofdstuk 9 van Kerninzichten en hoofdstuk 2 en 3 van Meten en meetkunde op de basisschool. Het artikel van De Bruin gaat dieper in op de geschiedenis van tijdmeting en het gebruik van klokken met maar één wijzer. In het artikel van Van Galen wordt de getoonde les ingebed in een bredere discussie rond het belang van leren klokkijken.

• De Bruin, L. (2025). Waar blijft de tijd? Volgens Bartjens, 44(5), 22-24.
• Oonk, W., Keijzer, R., Lit, S., Barth, F., den Engelsen, M., Lek, A., & Van Waveren Hogervorst, C. (2023). Wiskunde in de praktijk. Kerninzichten (4e druk). Noordhoff Uitgevers.​
• Van Galen, F., Markusse, A., & Veltman, A. (2021). Meten en meetkunde op de basisschool (1e druk). Noordhoff Uitgevers.
• Van Galen, F. (2025). Klokkijken. Volgens Bartjens, 44(5), 8-10.
• Van Galen, F., Bos, M., & Bouman, N. (2023). Joris, de kok en de klok. Volgens Bartjens, 44(5), 11-12.